Ribelaj Zapatismaj Aŭtonomaj Komunumoj

Ribelemaj Zapatismaj Aŭtonomaj Municipoj
Municipios Autónomos Rebeldes Zapatistas (Hispana)
Flago	Blazono
Nacia himno: Himno Zapatista
Nacia devizo: Aquí manda el Pueblo y el Gobierno Obedece (Hispana ) "Ĉi tie la homoj donas la ordonojn kaj la registaro obeas"
Teritorio plene aŭ parte regata de la zapatistoj en Chiapas Teritorio plene aŭ parte regata de la zapatistoj en Chiapas
aŭtonoma regiono vd
Bazaj informoj
Ĉefurbo	Neniu (de jure) Oventiko (Tiamina, Larráinzar) (De facto)
Oficiala(j) lingvo(j)	Neniu
Uzata(j) lingvo(j)	Hispana kaj indiĝena lingvoj
Plej ofta(j) religio(j)	Kristanismo
Areo	24,403 km²
- % de akvo	>1 %
Loĝantaro	363,583 (2018)
Loĝdenso	12,62 loĝ./km²
Politiko
Politika sistemo	Nov-zapatisma Liberecisma socialismo konfederacio
Ŝtatestro	Neniu (Memregistaro en regionaj konsilioj)
Sendependiĝo disde Meksiko	1-a de januaro 1994
Ekonomio
Valuto	Meksika peso (MXN)

La Ribelaj Zapatismaj Aŭtonomaj Komunumoj (Hispana: Municipios Autónomos Rebeldes Zapatistas, MAREZ) estas de facto aŭtonomaj teritorioj kontrolitaj de la neo-zapataj subtenaj bazoj en la meksika subŝtato Chiapas, fondita post la zapatisma ribelo okazinta en 1994. Malgraŭ provoj de intertraktado kun la meksika registaro, kiu rezultigis la Akordojn de Sankta Andreo en 1996, la aŭtonomio de la regiono restas nekonata.

La Zapatista Armeo por Nacia Liberigo, aŭ EZLN, posedas neniun potencon en la aŭtonomaj municipoj. Laŭ ĝia konstitucio, neniu komandanto aŭ membro de la Klandestina Revolucia Indiĝena Komitato rajtas preni postenojn de aŭtoritato aŭ registaro en ĉi tiuj spacoj.

Ĉi tiuj lokoj troviĝas ene de la oficialaj municipoj, kaj kelkaj eĉ troviĝas en la sama municipo, kiel en la kazo de Sankta Andreo Larrainzar kaj Ocosingo. La MAREZO estas kunordigitaj de Aŭtonomaj Konsilantaroj kaj iliaj ĉefaj celoj estis promocii edukadon kaj sanon en iliaj teritorioj. Ili ankaŭ luktas por landaj rajtoj, laboro kaj komerco, loĝado, kaj brula provizado, antaŭenigante artojn (precipe indiĝenan lingvon kaj tradiciojn), kaj administrante justecon

Fono

Renkonto de EZLN, chiapas 1999

La 1-a de januaro 1994, miloj da EZLN-membroj okupis urbojn kaj urbojn en Chiapas, bruligis policejojn, okupante registarajn konstruaĵojn kaj batalas kun la meksika armeo. La EZLN postulis "laboron, teron, loĝadon, manĝaĵon, sanzorgon, edukadon, sendependecon, liberecon, demokration, justecon kaj pacon" en iliaj komunumoj. La zapatistoj kaptis pli ol milionon da akreoj de grandaj terposedantoj dum sia revolucio.

Dissendo

Ekde 2003 la MAREZO-koordinato en tre malgrandaj grupoj nomataj caracoles (hispane: "helikoj"). Antaŭ tio, la neo-zapastistoj uzis la titolon de Aguascalientes post la loko de la EZLN-organizita Nacia Demokratia Konvencio la 8an de aŭgusto 1994; ĉi tiu nomo donis la aludon al la Konvencio de Aguascalientes dum la Meksika Revolucio, kie Emiliano Zapata kaj aliaj estroj renkontiĝis en 1914 kaj Zapata faris aliancon kun Francisco Villa.

Registaro

La signo legas (supre): "Vi estas en Zapatista ribela teritorio. Ĉi tie la homoj donas la ordonojn kaj la registaro obeas." Fundo: "Norda Zono. Konsilio de Bona Registaro. Produktado kaj posedo de armiloj, plantado de drogoj, uzado de drogoj, alkoholaj trinkaĵoj kaj kontraŭleĝa vendado de ligno estas strikte malpermesita. Neniu al la detruo de la naturo." Federacia Ŝoseo 307, Chiapas.

Surloke, homoj ĉeestas al populara asembleo de ĉirkaŭ 300 familioj, en kiuj ĉiu ajn pli ol 12-jaraĝa povas partopreni en decidado. Ĉi tiuj asembleoj strebas atingi konsenton, sed pretas refali al plimulta voĉdono. La komunumoj formas federacion kun aliaj komunumoj por krei aŭtonomajn municipojn, kiuj formas plu federaciojn kun aliaj municipoj por krei regionon. La zapatistoj estas kunmetitaj de kvin regionoj, entute kun ĉirkaŭ 360.000 homoj en la jaro 2018.

Ĉiu komunumo havas 3 ĉefajn administrajn strukturojn: (1) la komisaro, respondeca pri ĉiutaga administrado; (2) la konsilio por regado de teroj, kiu pritraktas arbaron kaj disputojn kun najbaraj komunumoj; kaj (3) la agentejo, komunuma polica agentejo.

Publikaj servoj

Edukado

La zapatistoj aranĝas centojn da lernejoj kun miloj da instruistoj modeligitaj ĉirkaŭ la principoj de demokratia edukado, kie studentoj kaj komunumoj kolektive decidas pri lerneja instruplano kaj studentoj ne estas gradigitaj.

Sanzorgado

La zapatistoj subtenas altkvalitan Universala sanzorgado, kiu estas provizita senpage. Tamen oni devas pagi medikamentojn por kovri restokostojn. Loĝantoj de la Zapatistaj komunumoj opinias, ke iliaj sanservoj estas pli bone dungitaj, ekipitaj kaj malpli rasismaj al indiĝenaj homoj ol la plej multaj servoj en Chiapas. Ĝi ankaŭ funkcias kun ĉirkaŭaj hospitaloj kaj libere akceptas pacientojn de aliaj komunumoj, kiuj bezonas uzi la medicinajn instalaĵojn, kiujn nur la zapatistoj havas. Ekde 1994 la zapatistoj konstruis 2 novajn hospitalojn kaj 18 sanklinikojn en la regiono por pliigi bonstaton de komunumoj. Unu studo 2014 indikas la jenajn atingojn en Zapatista sanservo:

• En 2005, 84,2% de zapatistaj infanoj estis plene vakcinitaj, dum tiu cifero staris ĉe 74,8% en porregistaraj komunumoj.
• En 2010, 63% de ĉiuj atendantaj patrinoj povis ricevi medicinan helpon en Zapatistaj komunumoj, dum nur 35% de gravedecoj estas ĝuste helpataj en ne-zapatistaj komunumoj.
• En 2010, 74% de zapatistaj komunumoj havis aliron al necesejoj en siaj hejmoj. 54% de porregistaraj komunumoj havis aliron al necesejoj en siaj hejmoj.
• En 2013, 32% de Zapatismaj loĝantoj suferas tuberkulozon dum pli grandaj porcioj de porregistaraj komunumoj, 84% daŭre spertas tuberkulozon.
• Kanceraj ekzamenoj kaj ekzamenoj pri seksa sano okazas pli ofte ol antaŭ la revolucio.
• En regionoj, kiuj antaŭe estis signife altaj mortoprocentaĵoj dum akuŝo, nun ekzistas periodo de ok jaroj aŭ pli, kie ne estis registritaj patrinaj mortoj.
• La elradikigado de la fabrikado kaj konsumo de alkoholo, estas rekte ligita al redukto de multaj malsanoj kaj infektoj inkluzive de ulceroj, cirozo, subnutrado kaj kirurgiaj vundoj.

Laŭ unu konto pri Oventiko de 2016:

„ En Oventiko ekzistis malgranda tamen ŝajne plene funkcia medicina kliniko, kiu ŝajnis oferti bazan sanon. Signo sur la pordo diris, ke ĝeneralaj konsultoj, ginekologio, optometrio kaj laboratoriaj servoj ĉiuj estis disponeblaj kvin tagojn semajne. Krizaj servoj estis disponeblaj 24 horojn, sep tagojn semajne. Ili ŝajne havis brilan novan ambulancon je ilia dispono. Aliaj servoj ofertitaj kelkajn tagojn semajne inkluzivis dentokuracadon kaj ultrasonojn ”

Mediprotekto

La zapatistoj partoprenis multajn projektojn por protekti kaj restarigi la damaĝitajn ekosistemojn de la Lacandon-Ĝangalo, inkluzive de malpermesado de kemiaj sterkoj kaj pesticidoj, kaj ankaŭ rezistis kontraŭ la eltiro de nafto kaj metalo per minado. Laŭ unu homo, kiu restis en la urbo Oventic en 2016:

	„ Estis ankaŭ io - io, kio prenis min longe, por enmeti la fingron. Tiam ĝi finfine trafis min: ne estis portilo; eĉ ne malplena ĉokoladbranĉo. ”

La zapatistoj ankaŭ entreprenis abelbredadon kaj reforestacion, plantis pli ol 30.000 arbojn por protekti fontojn de akvo (precipe grava, konsiderante la kreskantan malabundecon de akvo en Chiapas), inversigi senarbarigon en la pluvarbaroj kaj provizi fontojn de manĝaĵo, brulaĵo kaj konstrua materialo. Apikultistoj celas reverti multon de la kolapso de la abelo-loĝantaro, kaj produkti mielon por manĝaĵoj, ekologia regenerado kaj kandeloj.

Pluraj ekosocialismaj kaj eko-anarkiismaj aŭtoroj laŭdis la klopodojn de la zapatistoj por konstrui ekologian socion. Tamen, la zapatistoj ankaŭ estis ege kritikitaj de kaj ekologiistoj kaj la indiĝenaj Lacandon Maya pro permesado kaj instigo de arbohakado, terkultivado kaj setleja konstruado en protektitaj areoj de la Lacandon-Ĝangalo.

Feminismo

La zapatistoj estas forte ligitaj kun feminismo kaj por-politika politiko, la Revolucia Leĝo pri Virinoj, redaktita de Komandanto Ramona deklaras, ke:

„ Unue: Virinoj, sendepende de sia raso, kredo, koloro aŭ politika aniĝo, rajtas partopreni la revolucian lukton laŭ maniero determinita de sia deziro kaj kapablo. Due: Virinoj rajtas labori kaj ricevi justan salajron. Tria: Virinoj rajtas decidi la nombron de infanoj, kiujn ili havos kaj zorgos. Kvara: Virinoj rajtas partopreni la aferojn de la komunumo kaj okupi postenojn de aŭtoritato se ili estas libere elektitaj kaj demokratie. Kvina: Virinoj kaj iliaj infanoj rajtas primara atento en aferoj de sano kaj nutrado. Sesa: Virinoj rajtas je edukado. La sepa: Virinoj rajtas elekti sian partneron kaj ne devas esti devigitaj en geedzecon. Oka: Virinoj ne estu batataj aŭ fizike mistraktitaj de siaj familianoj aŭ de fremduloj. Seksperfortado kaj seksperfortado estos severe punitaj. Naŭa: Virinoj povos okupi poziciojn de gvidado en la organizo kaj okupi militajn rangojn en la revoluciaj armetrupoj. Deka: Virinoj havos ĉiujn rajtojn kaj devojn ellaboritajn en la Revoluciaj Leĝoj kaj regularoj. ”

En 2018, la zapatistoj gastigis feminisman festivalon, kiu estis priskribita kiel "ne nur okazo krei edukajn aŭ profesiajn retojn, sed ankaŭ spaco por konsideri onian sanon kaj bonstaton kiel virinon en la batalo por justeco. Estis agadoj. kiuj iras de atelieroj, diskutaj paneloj kaj filmaj projektoj ĝis teatraj prezentadoj, artaj ekspozicioj kaj sportaj eventoj, inkluzive de basketbalo kaj futbalaj matĉoj. Temoj inkluzivis seksan perforton, sindefendon, memzorgadon, seksismon en amaskomunikiloj, seksajn rajtojn, sanon kaj edukadon, misoginio kaj infanaĝo, diskriminacio kontraŭ indiĝenaj GLAT-komunumoj, defendantoj de mediaj rajtoj de virinoj kaj malkoloniigado. Ĉiuj agadoj estis gviditaj kaj tenataj de virinoj, kaj ĉiuj celis generi konscion pri seksa malegaleco aŭ restarigon de memfido de virinoj kaj aŭtonomio."

Rajtoj de GLAT

La Zapatistaj favoras la Rajtoj de GLAT. Kiel Subkomandanto Marcos de la Zapatista Armeo por Nacia Liberigo (EZLN) parolis en la antaŭaj tagoj de la 21-a 21a GLAT Fiera marŝo de Meksikurbo:

„ Al la lesba, gaja, transseksa kaj ambaŭseksema komunumo: Ni estas dankemaj, ke vi permesis al ni la ŝancon diri nian vorton ĉi-rilate, la 21an de marto pri Lesba, Gaja, Transseksa kaj Sekseca Fiereco, kiu kunvenigis iujn el la plej bonaj el sekso. diverseco en Meksiko. Ke ĉiuj el vi akceptu la salutojn de la zapatistoj en ĉi tiu tago de lukto por la digno kaj respekto de la diferenco. Dum tre longa tempo gejoj, lesbaninoj, transseksuloj kaj ambaŭseksuloj devis vivi kaj morti kaŝante sian diferencon, suferante en silento persekutadon, malestimon, humiligon, formortadon, ĉantaĝon, insultojn, perforton kaj murdon. La diferenculoj devis elteni sian mildecon pro la simpla fakto de ne akordiĝi kun neekzistanta seksa normo. Ĉi tiu normo estis transformita al standardo por maltoleremo kaj apartigo. Viktimoj ĉe ĉiu socia nivelo, objektoj de ŝercoj, ruzoj, insultoj kaj morto, malsamaj en sia seksa prefero restis kvietaj antaŭ unu el la plej malnovaj maljustecoj en la historio. Ne plu. El ĉiuj sociaj sektoroj, el ĉiuj anguloj de la lando, el ĉiuj laborlokoj, el studoj, el luktoj, el la vivo: homa postulo altiĝas - respekto kaj rekono por la rajtoj de lesbaj, gejaj, transseksaj kaj ambaŭseksaj komunumoj. Partoprenantaj en la hodiaŭa vojaĝo por agnosko de seksa diverseco en videbla formo estas tiuj, kiuj, satigitaj de kaŝado de sia malsama naturo, havas kuraĝon kaj luktan spiriton en siaj koroj kaj okuloj. Estas nenio por kaŝi. Nek seksa prefero, nek kolero pro senpoveco fronte al la nekompreno de registaro kaj sektoro de socio, kiu pensas, ke ĉio, kio ne similas al si, estas nenormala kaj groteska. Pri kio lesbanoj, gejoj, transseksuloj kaj ambaŭseksemuloj devas honti? Hontigu tiujn, kiuj rabas kaj mortigas senpunecon: la registaro! Hontigu tiujn, kiuj persekutas la malsamajn! Sed ne nur tiuj, kiuj povas sin vidi kaj aŭdi, kiuj partoprenas ĉi tiun tagon de lukto. Multaj devas kaŝi sin - iafoje de si mem - sed ili ne pro tio rezignas rajton apartenantan al ĉiu homo: tiu de respekto al sia digno, sen konsidero al la koloro de ilia haŭto, ilia lingvo, sia enspezo, ilia kulturo, ilia religia kredo, ilia politika ideologio, sia pezo, sia staturo aŭ sia seksa prefero. Por tiuj, kiuj ĉeestas ĉi tiun mobilizadon, nian admiron pro via kuraĝo kaj aŭdaco vidigi kaj aŭdi vin, pro via fiera, digna kaj leĝa "Ya Basta!" [Jam sufiĉa!]. Niajn plej bondezirojn al via organizita ekzisto. Nian subtenon por via lukto kaj viaj postuloj. Ni Ŝuistoj, viroj, virinoj kaj aliaj, sed tamen zapatistoj, salutas lesban, samsekseman, transseksan kaj ambaŭseksan dignon. Longan vivon al via batalema spirito kaj malsaman morgaŭon, pli justan kaj homan por ĉiuj, kiuj estas malsamaj. De la montoj de la meksika sudoriento. Subkomandanto Marcos. ”

Politika afineco

La neo-zapatistoj ne proklamas aliĝon al specifa politika ideologio preter maldekstra politiko. Tamen, la funkciado de la MAREZO distingis ĝin programe de la tradicia maldekstro, reklamante "indigenismon" de Zapatista kaj Magonisto-inspiro kun kontribuoj de Liberecisma socialismo, Marksismo, kaj anarkiismo. Iuj aŭtoroj ankaŭ tiras paralelojn inter neozapatismo kaj aŭtonomismo, dum aliaj argumentas, ke ĝi povas esti pli bone difinita kiel semi-anarkiisma.

Kritiko

La zapatistoj alfrontis kritikojn de pluraj socialistoj kaj anarkiistoj. Anarkiistoj argumentis, ke la zapatistaj komunumoj ne faris sufiĉe da penado por aboli la kapitalismajn praktikojn de salajra laboro, rento kaj multnacia investo de siaj komunumoj. Dum ne anarkiismaj socialistoj kritikis ilin pro ne sufiĉe centraligi sian potencon kaj ekspluati siajn naturajn rimedojn por financi sociajn programojn en siaj komunumoj kaj patroni revolucian agadon tra Meksiko. Iuj eko-anarkiistoj kritikis la komunumojn pro ne okupiĝi pri plene vegetarana vivstilo, daŭre uzante plaston kaj senarbarigi la ĉirkaŭan ĝangalon por bredigi brutaron.